Istorija ostrva

Po verovanju istoričara, Tasos su naselili meštani ostrva Paros koji su imali brojnu flotu brodova, razvijenu trgovinu i važan uticaj u kulturi tog doba.
Ostrvo nosi ime po Tasosu, unuku Agenora, kralja Fenikije, koga je u potrazi za kraljevom ćerkom Evropom, put naveo na ostrvo. Zadivljen prisrodnom lepotom odlučio je da tu i ostane. Često se vidi crtež bika (prerušeni vrhovni bog Zevs) koji na svojim leđima krade Evropu da bi je odveo na ostrvo Krit u pećinu Diktean.
Ostrvo je vrlo bogato arheološkim iskopinama i građevinama. Najpoznatiji lokaliteti su amfiteatar na brdu iznad Limenasa u kome se mogu videti i ostaci agore (pijace) i Aliki, arheološki kompleks u kome se nalaze ostaci posejdonovog a zatim i rimskog hrama srušenog u razornom zemljotresu.

Arheološko nalazište Aliki

U plićaku manje Aliki uvale su položeni obrušeni stuboli i gromade mermernih blokova, kao i tragovi doka na kojoj su bili usidreni antički brodovi. Zanimljivo je da su mornari urezivali u kamen imena svojih prijatelja koji su odlazili u duge plovidbe i na taj način ispoljavali svoju emotivnu vezanost među sobom. Ovi prvi tragovi homoseksualnosti u istoriji se tumače teškim životom mornara po nemirnom i ćudljivom moru i čestim obostranim spašavanjima od sigurne smrti, što je za posledicu imalo međusobno zbližavanje i uzajamnu orijentisanost. Na samo pedesetak metara dalje se nalaze zidine vizantijske bazilike podignute na temeljima rimskog svetilišta.
Na rtu koji deli Aliki na manju i veću uvalu se nalazi nekadašnji majdan u kome su tokom rimske

Majdan u kome se u Rimsko doba vadio mermer

imperije vadili mermer. Viševekovna eksploatacija je dovela do toga de je majdam poravnat sa nivoom mora. Blokovi mermera su utovarani na rimske brodove i odvoženi do Rima i ostalih gradova u kome su korišćeni u izgradnji hramova i kupatila.

Tokom turske okupacije meštani su pružali sporadičan otpor koji nije zaustavio silnu otomansku imperiju u svom pohodu. Zanimljivo je da u selu Agia Paraskevi još uvek postoji kamena kuća bez ulaznih vrata, pa se u nju ulazilo merdevinama kroz prozor na spratu kada je turska vojska išla u pljačku. Zanimljivost vezana za oblast Trakije koja je nastala raspadom Otomanske imperije i potonjim Balkanskim ratovima je predanje o nastanku današnjeg izgleda grčke zastave. Naime, u doba teških borbi grčkog življa za teritorije tadašnje Turske na koje su polagali pravo jer su naseljene pretežno grčkim stanovništvom, nizali su se porazi sa velikim brojem žrtava jedan za drugim. U odsudnoj bitci koja je trebala da predstavlja konačnu pobedu ili gubitak i preostalog stanovništva, jedan pravoslavni sveštenik koji je uzeo učešće u borbama, očajan nad sudbinom svog naroda kidao je u trake svoju svetloplavu mantiju i belu košulju i vezivao ih naizmenično na dugi štap praveći zastavu. U toku borbe zastava se vijorila sa jednog na drugi kraj ratnog poprišta dajući grčkim borcima veliku moralnu podršku. U jednom trenutku, ratna sreća je stala na strani Grka i na prosto čudnovat način donela pobedu nad Turcima. Od tada je zastava sa plavobelim trakama postala zvanična zastava ujedinjene grčke države a beli krst je naknadno dodan u gornjem levom uglu kao simbol hrišćanstva jer je vera bila presudna u ostvarivanju pobede. Nisu svi grci imali sreću da svoju dedovinu priključe matici, jer su grci koji su živeli dublje u turskoj teritoriji, kao što je Kapadokija, proterani sa vekovnih ognjišta naselivši obalu Svetog Đorđa, deo Halkidikija i okolinu Soluna, pridodavši imenu novooformljenih naselja prefiks Neo ili Nea, što znači Novi ili Nova.

Susedno poluostrvo Halkidiki, tačnije njen treći prst Atos je po predanju izabran od Marije, majke Isusa Hrista, da bude centar širenja hrišćanstva, što je dovelo do izgradnje brojnih manastira pod okriljem Pravoslavne crkve a čitav kompleks je autonoman.

Ova digresija je napravljena zbog sela Kastro u sredisštu Tasosa. Naime, iako su se širenjem hrišćanstva ukidli paganski običaji, sve do kasnih 60-tih godina prošlog veka su meštani godinu dana nakon sahrane svojih bližnjih krišom otkopavali ostatke, kuvali ih u crvenom vinu i pakovali u kutije koje su čuvali u svojim kućama. Sveštenici su zbog velikog otpora paganski nastrojenih seljana dugo tolerisali ovaj bizarni običaj ali se od sedamdesetih godina prošlog veka potpuno pristupilo hrišćanskoj tradiciji.

Osim vađenja mermera, na ostrvu se eksploatisala ruda cinka i zlata. U Limenariji se danas nalazi proizvodnja nakita koji je izložen u stalnoj prodajnoj postavci firme Iris. Do prve polovine 60-tih godina, pravo na vađenje rude je imala nemačka firma Krup čija se upravna zgrada Palatiki nalazi na brdašcu iznad luke, postavši prepoznatljiv simbol gradića.

Električna energija je na ostrvo došla  tek sredinom šezdesetih godina, na radost stanovnika ali i proizvođača maslinovog ulja koji su sa vodom pokretanih mlinskih kamenova i teških presa za olakšanjem prešli na savremeni način proizvodnje. Jedan od najvećih proizvođača maslinovog ulja na ostrvu koji je nasledio porodičnu tradiciju je sačuvao nekadašnje staro postrojenje koje posećuju grupe turista i upoznaju se sa procesom prizvodnje i uzgojem maslina.