Prag - Zlatni grad

Šetnja po uskim ulicama koje su ispresecane još užim sporednim prolazima istorijskog jezgra grada izaziva uzbuđenje koje ne popušta za sve vreme boravka.

Crkva Majke Božije pred Tinem

Stari gradski trg ili Staromjetske namjesti, kako ga meštani nazivaju, je srce praškog starog grada. Najslikanija crkva u Pragu - Majka Božja pred Tinem sa dva tornja i bajkovitim špicevima usmerenim ka nebu je toliko karakteristična i starovremenska da svakog prolaznika na trgu vraća vekove u prošlost. U njoj je zabranjeno fotografisanje pa ću navesti da se desno od zapadnog ulaza nalazi skulptura Ćirila i Metodija a osim glavnog oltara u pročelju prisutno je još 11 oltara raznih svetaca. Na galeriji, nakon desetak koraka od ulaza su postavljene prelepo izrađene orgulje koje se koriste na misi. Početkom XII veka, tačnije od 1100.-1107.god. se prvi put pominje tržnica Tin po ogradi (Tyn = ograda) kojom je dvorište bilo ograđeno. Kasnije je tu izgrađena bolnica Device Marije, da bi se 1135.godine prvi put pomenula crkva. Od 1323. godine crkva postaje jedna od četiri parohijske crkve u Starom gradu čije su parohije bile Tin, Linhartska, Sveti Nikola i Sveti Gal.

Ovde moram da napomenem da je češki reformator (1371.-1415.) Jan Hus, rektor na Karlovom  univerzitetu,  u svojim javnim nastupima osuđivao razuzdan život rimokatoličkih sveštenika i njihovo udaljavanje od izvorenih vrednosti hrišćanstva, u čemu je dobio ogromnu podršku ondašnjih intelektualaca i naroda. Papski konzil u Konštancu (grad na jugu Nemačke) ga je uz garanciju nemačkog cara Žigmunda da ga neće hapsiti pozvao u konzil da obrazloži svoje tvrdnje protiv crkve. Čim se pojavio, strpali su ga u tamnicu i nakon kratkog suđenja spalili na lomači. Njegova smrt pokrenula je krstaške ratove protiv Husita - sledbenika njegovog učenja u kome je desetkovana češka populacija. Kao posledica tih ratova, Rimokatolička crkva većim delom gubi svoje pristalice, plemstvo preuzima crkvene posede postajući moćnije od kralja čime kroz sabor kraljevstva zajedno sa gradovima i feudima stiču uticaj u odlučivanju. Ustanovljena je Utrakvistička crkva sa propovedima na češkom jeziku koja je uticala na Evropsku reformaciju i pojavu Protestanske crkve.

Orloj na Gradskom domu

Gradska dvorana je izgrađena 1364. godine od poreza na vino. Dozvolu za gradnju je izdao Jan Luksemburški, kralj Bohemije. Od 1410. godine na njemu je postavljen astronomski sat izgrađen u radionici majstora Hanuša koga su potom po legendi gradski većnici oslepeli da ne bi napravio lepši sat. Veći deo današnjeg mehanizma potiče iz radionice Jana Taborskog napravljene između 1552. i 1572. godine. To je najstariji sat na svetu koji još uvek radi. Pražani ga zovu Orloj što u prevodu znači časovnik.
Figure dodate u XVII veku simbolizuju sujetu, neverništvo i škrtost. Neposredno pre punog sata 12 apostola koji su dodati u XIX veku prilaze gornjim otvorima a skelet sa desne strane prikazuje Smrt koja u jednoj ruci drži zvono kojim zvoni a u drugoj ruci drži peščani sat. Posle ritualnog prikaza likova zlatni petao zakukuriče.
Ispod prozora u kome se apostoli pojavljuju je astronomski sat koji prikazuje rotaciju Sunca i Meseca oko Zemlje i njihovo kretanje u odnosu na horoskopske znake. Ispod sata je kalendar koji je izradio Jozef Manes 1866. godine.

Kula do Starog grada

Gotska kula potamnela od starosti izgrađena jw 1380. godine kao deo utvrđenja Starog grada od osvajača sa severa. Uz 138 stepenika stiže se do vrha kule i prelepog pogleda na Karlov most, Stari grad, Hradčane, Mali grad i Vltavu. Karlov most je igrađen 1357. godine za vreme vladavine Karla IV kao jedina veza između Hradčana i Starog grada preko Vltave. U to vreme je bio vrlo značajan zbog toga jer je bio deo puta koji povezuje istočnu i zapadnu Evropu. U početku se zvao Kameni most da bi od 1870. godine nazvan današnjim imenom. Danas 14 mostova prelazi preko reke.

Sveti Jovan Nepomuk

Od XVII veka most je ukrašen sa trideset kamenih kipova koji su danas zamenjeni kopijama od peščara. Najveće interesovanje i gužva je kod bronzane i najstarije statue Svetog Jovana Nepomuka za koga vlada verovanje da će se ispuniti želja ako ga dodirnete rukom. On je osuđen na smrt bacanjem u Vltavu jer nije hteo da otkrije tajne ispovesti Johane - kraljice Bohemije. Tokom dana most je pun prodavaca slika, suvenira, uličnih svirača i turista. Noću je most tiho i pomalo mistično mesto.

Katedrala Svetog Vida

Srce Hradčana je katedrala svetog Vida u kojoj su sahranjeni kraljevi Bohemije. Početak gradnje je bio 1344. godine na mestu prethodno podignute crkve iz XI veka. Matijas Aras iz Avinjona je predvodio radove pa je iz tog razloga izgrađena u stilu francuske gotike. Nakon njegove smrti radove je nastavio nemački graditelj Piter Parler sa za to vreme prilično inovativnim elementima gotičke arhitekture. Njegov sin je nastavo gradnju koja je zbog krstaških ratova u prvoj polovini XV veka stala da bi se nastavilo sa gradnjom sve do početka XX veka.

Zlatna ulica

Ispod zidina Hradčana se nalazi Zlatna ulica u Daliborki. Niske kuće sa malim vratima i prozorima su okrečene pastelnim bojama. U njima su galerije slika i prodavnice suvenira. Izgled ulice je nepromenjen iz vremena pre II svetskog rata. Još u XVI veku tu je bilo dosta zlatarskih radionica pa otuda i ime ove kaldrmisane ulice. Mnogi češki književnici i umetnici su živeli u ovoj ulici, a u kući sa brojem 22 je četiri meseca živeo kod svoje sestre Otle i poznati pisac Franc Kafka.

Muzej igračaka

Muzej igračaka se nalazi u paralelnoj ulici sa Zlatnom i predstavlja jednu od najvećih privatnih kolekcija na svetu. U jedanaest prostorija su izložene igračke od antičke Grčke do ranih 70-tih godina prošlog veka. Muzej je otvoren od 9:30-17:00 svakog dana. Ulaz košta 2,5 za odrasle i 1,25 za decu do 15 godina.

Sveti Vaclav na konju

Prolazeći Vaclavskim namjestima ušao sam u jedan prolaz u kome se nalazi najstariji bioskop koji je još uvek u funkciji. Izgrađen je u neo renesansi sa elementima secesije. Krivudavi prolaz Lucerna palate izgrađen 1930. godine spaja Vodičkovu i Stepansku ulicu, a čitav niz malih prodavnica, kafića, butika i prodavnica kristala mame pažnju prolaznika. Nije me toliko zanimao bioskop već restoran u kome sam trebao da se nađem sa starim prijateljem. Užurbano sam se popeo uz stepenike na sprat galerije, seo za sto i naručio turecko kafe kada mi je pogled zastao na grotesknoj figuri koja je visila sa plafona galerije. Čudilo me je kako je nisam primetio već na ulazu u pasaž. Predstavlja Svetog Vaclava kako jaše na trbuhu naopako okačenog mrtvog konja. Skulptura češkog vajara Davida Černog je puna simbolike. Treba imati u vidu da je nekih 500 metara dalje na Vaclavskom trgu spomenik Svetom Vaclavu na konju koji je popularno mesto sastajanja mladih i preimenovano „Pod repom“.

Plesajući dom

Još jedan osvrt, ovog puta na moderan Prag i svetski poznatu građevinu Plesajući dom. Nalazi se na Jiraskovom trgu, na obali reke. Dizajn je inspirisan plesnim parom Fred Aster i Džindžer Rodžers a na projektu su radili Vlado Milunić, arhitekta iz Zagreba  i Frank Owen Gehri iz Kanade. Vlado je već godinama češki državljanin i jednom prilikom je izjavio: „Ja sam čehoslovački arhitekta jer sam završio čehoslovačku školu i osećam se kao Jugosloven iz protesta protiv pirimitivnog nacionalizma, uprkos činjenici da ni Čehoslovačka ni Jugoslavija više ne postoje.“